برنج، یک محصول کشاورزی بسیار مهم و اساسی در جهان است که نقش حیاتی در تأمین غذا برای میلیون‌ها نفر ایفا می‌کند. اما همانطور که برنج به عنوان منبع مهمی از غذا شناخته می‌شود، آفات نیز یکی از چالش‌های جدی برای کشت و تولید این محصول است. در این متن، به معرفی و شناسایی آفات مهم برنج و راهکارهای مدیریتی جهت کاهش آسیب‌ها و افزایش بهره‌وری در کشاورزی پرداخته می‌شود.
آفات مهم برنج شامل گونه‌های مختلفی از حشرات می‌شوند. این حشرات می‌توانند از طریق تغذیه برگها، ساقه‌ها و یا دانه‌های برنج، به محصول آسیب برسانند. از جمله آفات مهم می‌توان به زنبورهای برنج، پروانه‌ها، سوسک‌ها و کنه‌ها اشاره کرد. این آفات به ترتیب از گلها، میوه‌ها و برگها و دانه‌های برنج تغذیه می‌کنند و باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول نهایی می‌شوند.
برای مدیریت مؤثر آفات مهم برنج، استفاده از روش‌های مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. از جمله راهکارهای مدیریتی موثر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کنترل بیولوژیکی: استفاده از دشمنان طبیعی آفات مثل حشرات کشنده و آهنگها به عنوان یک راهکار بیولوژیکی مؤثر است و بدون اثرات زیان‌بار بر محیط زیست عمل می‌کند.
کاهش استفاده از محصولات شیمیایی: استفاده اقتصادی و متعادل از آفت‌کش‌ها و محصولات شیمیایی به منظور کاهش خطرات آنها برای محیط زیست و انسانها مهم است.
مدیریت مزارع: بهبود مدیریت مزارع شامل کشت مناسب، مدیریت آب و خاک و انتخاب بهینه زمان کاشت نیز می‌تواند به کاهش خطر آفات برنج کمک کند.
انتخاب ارقام مقاوم به آفات: استفاده از ارقام برنجی که مقاومت به آفات نشان داده‌اند، می‌تواند خسارت‌های ناشی از آفات را به حداقل برساند.
کشت مستقیم: کشت مستقیم برنج نیز می‌تواند خطر آفات را کاهش داده و نقل و انتقال آنها را محدود کند.
به طور خلاصه، مدیریت مؤثر آفات برنج از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اجرای راهکارهای نوین مانند کنترل بیولوژیکی، استفاده متعادل از سموم شیمیایی، بهبود مدیریت مزارع و انتخاب ارقام مقاوم می‌تواند به تولید پایدار و افزایش بهره‌وری در کشاورزی کمک کند.
آفات پروانه‌ای در برنج، یکی از عوامل مهم تهدیدکننده‌ای هستند که می‌توانند به طور جدی بر کاهش عملکرد و کیفیت محصول تأثیر گذارند. با توجه به مراحل زیستی این آفات، تشخیص و شناسایی آنها در هر مرحله از زندگی برای کنترل مؤثر و هدفمند آفات بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
آفات پروانه‌ای، در ابتدا به صورت لاروی در داخل خاک زندگی می‌کنند و سپس به شکل پروانه‌های بالغ خارج می‌شوند که به مراحل تخم‌گذاری می‌پردازند. پس از تخم‌گذاری، لاروها به صورت خودکار کهنه و به فرم بالغ بدل می‌شوند که در این مرحله آسیب‌های خسارت‌زا به برنج وارد می‌کنند. تشخیص این مراحل و طیف وسیع آفات پروانه‌ای می‌تواند به محصولات برنج کشاورزان آسیب‌های جدی نیازدارد.
در این مقاله، با تأکید بر اهمیت شناسایی آفات پروانه‌ای مهم برنج با توجه به مراحل زیستی، مراحل مختلف این آفات، شیوه‌های تشخیصی و نحوه تفکیک آنها به عنوان لارو، پروانه بالغ و انواع تخمها مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین، راهکارهای مدیریتی موثر جهت کنترل آفات پروانه‌ای برنج برای کاهش خطرات و خسارات احتمالی نیز مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
ویژگی های ظاهری | نام آفت |
– بالهاي جلويي داراي چند لكه نقرهاي و در حاشيه انتهايي هر بال 5 لكه قهوهاي – بالهاي عقبي متمايل به سفيد و اطراف بالها مجهز به ريشك – داراي شاخك بلند مستقيم و طول بدن حشره كامل حدود 12 ميليمتر | پروانه كرم ساقه خوار برنج (Chilo suppressalis) |
– بالهاي جلويي به رنگ قهوهاي خاكستري و داراي يك لكه سفيد كوچك در وسط بال (علت نامگذاري آفت)، حاشيه خارجي 8 لكه سياه در دو رديف دارد. – بالهاي عقبي روشن با حاشيه تيره – داراي شاخك بلند خميده و طول بدن حشره 15 ميليمتر | پروانه شبپره تك نقطهاي برنج |
– بالهاي جلويي قرمز مات مايل به قهوهاي داراي سه خط مكسر و موازي به شكل عدد 8 – بالهاي عقبي زرد مايل به قهوهاي روشن است. | پروانه كرم سبز برگخوار برنج (Naranga aenescens) |
|
ویژگی های ظاهری |
نام آفت |
|
– تخمها به رنگ سفيد تا خاكستري و در دستجات 3-27 عددي با پوشش قهوهاي رنگ – محل تخمريزي معمولا روي برگهاي پاييني يا جايي از ساقه كه مجاور برگ است و گاهاً سطح زيرين و رويي برگهاي فوقاني |
پروانه كرم ساقهخوار برنج (Cilo suppressalis)
|
|
– تخمها كروي شفاف و داراي نقوش مشبك تيره در دستجات 20-80 عددي با پوشش ماده لزجي است. – محل تخمريزي معمولاً سطح زيرين برگها |
پروانه شبپره تك نقطهاي برنج
|
|
– تخمها كروي زرد تا قهوهاي كه در طرفين داراي خطوط و شيار – تخمريزي معمولاً روي برگ و به ندرت در زير برگ بصورت دو رديف موازي و گاهاً انفرادي؛ معمولا دستجات 6 تايي و تعداد بالاي 60 تايي |
پروانه كرم سبز برگخوار برنج (Naranga aenescens) |
|
ویژگی های ظاهری |
نام آفت |
|
– لارو داراي 5 نوار طولي است كه 3 نوار وسطي-پشتي باريكتر از 2 نوار طرفين پهلو است. – محل فعاليت لارو سن 1 و 2 برگخوار و لارو سن 3 وارد غلاف برگ شده و سپس وارد ساقه شده و اواخر لارو سن 3 و لارو سن 4 داخل ساقه به حدود 26 ميليمتر ميرسد. – لاروهاي سن آخر قسمتي از ساقه را به طرز ظريفي نازك ميكند تا بعداً پروانه بتواند به راحتي از آن خارج شود. |
پروانه كرم ساقهخوار برنج (Cilo suppressalis)
|
|
– در سطح پشتي داراي نوارهاي طولي است و رنگ لارو به رنگهاي مختلف زيتوني، سبز مايل به زرد تا سبز تيره است. – لارو برگخوار كه در سنين اول فقط از پارانشيم ولي در سنين بالا از تمام قسمتهاي برگ و تغذيه از خوشه نيز دارد. – مهاجرت گروهي لاروها مشاهده ميشود. |
پروانه شبپره تك نقطهاي برنج
|
|
– لارو سبز روشن همرنگ برگ برنج، داراي 3 نوار طولي كه 1 نوار سبز تيره در وسط و 2 نوار سبز روشن در دو طرف بدن لارو وجود دارد. – لاروها بصورت موجي راه ميروند و به كرمهاي نيم حلقه معروف هستند. ابتدا از پارانشيم برگ، برگها و سپس از كناره برگها تغذيه ميكند و برگها را كنگره مانند ميكند. لاروها ثبات زيادي ندارند و با اندك تكان وارد آب افتاده و از اين طريق جابجا ميشود. فعاليت و تغذيه لارو به هنگام شب و ساعات خنك روز است. در ساعات گرم روز بي حركت در سطح زيرين برگ پنهان ميماند. – اندازه لاروها حداكثر 25 ميليمتر ميرسد. در اواخر سني برخي لاروها نوك برگها را بهم چسبانده و محفظهاي را براي تبديل شدن به شفيره بدون دياپوز ايجاد ميكند. |
پروانه كرم سبز برگخوار برنج (Naranga aenescens) |
|
ویژگی های ظاهری |
نام آفت |
|
– شفيره داخل ساقه به رنگ قهوهاي روشن |
پروانه كرم ساقهخوار برنج (Cilo suppressalis) |
|
– پس از طي دوره لاروي و براي شفيره شدن به زير كلوخهها و بقاياي گياهي ميروند. – شفيره خرمايي رنگ كه در انتها چندين خار دارد كه دو تاي وسطي بزرگتر است. |
پروانه شبپره تك نقطهاي برنج |
|
– داراي شفيره بدون دياپوز (شفيرههاي بهاره و تابستانه/نسل دوم) در لابلاي برگهاي بهم تنيده شده است و شفيره با دياپوز (شفيرههاي پاييزه و زمستانه/نسل سوم) است. عامل بروز دياپوز طول روز، شرايط نامساعد محيطي و ازدحام جمعيت است. |
پروانه كرم سبز برگخوار برنج (Naranga aenescens) |
پروانه كرم ساقه خوار برنج (Cilo suppressalis)
زمستان گذراني بصورت لارو در داخل ساقه پوشالهاي باقيمانده و علفهاي هرز صورت ميگيرد بنابراين كفبر كردن مزارع آلوده و انجام بهداشت زراعي يكي از روشهاي كنترل اين آفت است. لاروها به شدت مقاوم به سرما و آب است. پس از تبديل لارو به شفيره؛ شفيره در مدت حدود 10 روز به پروانه حشره كامل تبديل ميشود كه معمولاً مصادف با مرحله خزانه شالی است. با توجه به اينكه كنترل پروانه راحتترين نوع كنترل است و خزانه كوچكترين مساحت و با حجم كم سمپاشي لازم دارد؛ بنابراين سمپاشي با سمومي همچون سايپرمترين (ريپكورد)، ديازينون (بازودين)، امامكتين بنزوات (پلوتو)، كلرپيريفوس (دورسبان) در اين مرحله ضرورت دارد. همچنين سمپاشي و حذف علفهاي هرز اطراف خزانه اهميت بالايي دارد. شكار و جمعآوري با تله نوري زرد رنگ و يا تلههاي فرموني و با ايجاد اختلال در جفتگيري حشرات و در نتيجه با تخمهاي لقاح نيافته ميتوان حشرات كامل را كنترل كرد.
حشره كامل طي مدت 5-4 روز حدود 230-200 عدد تخم ميگذارد. براي كنترل در مرحله تخم؛ ميتوان از زنبور تريكوگراما (Trichogramma sp.) استفاده نمود. اين زنبور پارازيتوئيد تخم آفت ميباشد.
تخمها پس از 5 روز تفريخ شده و لارو سن 1 و 2 روي برگ و لارو سن 3 در غلاف برگ و سپس وارد ساقه شالي شده و مراحل سن 4 و شفيره داخل ساقه تشكيل ميشود. مرحله لاروي حدود 45-30 روز طول ميكشد. كنترل قبل از ورود كرم به داخل ساقه رضايتبخش ميباشد كه ميتوان از سمومي مانند فيپرونيل (ريجنت 2/0 درصد، چيلوكيل 5 درصد)، تبوفنوزايد (ميميك)، كلرپيريفوس (دورسبان)، روياگرو (ماترين)، هگزافلومورون (كنسالت)، تيامتوكسام+لامبداسايهلوترين (افوريا)، سايپرمترين (ريپكورد)، ديازينون 10 درصد (بازودين)، كارتاپ 4 درصد (پادان) استفاده نمود. كنترل بيولوژيك مرحله لاروي با باكتري Bacillus thuringienusis و قارچ Beauveria bassiana انجام ميشود.
لاروهاي سن آخر داخل ساقه قبل از اينكه به شفيره تبديل شوند، قسمتي از ساقه را به طرز ظريفي نازك ميكنند تا پروانه بتواند به راحتي از آن خارج شوند. شفيره داخل ساقه بعد از حدود 10 روز به پروانه كامل تبديل ميشوند.
كرم ساقهخوار برنج 5-3 نسل در سال دارد كه خسارت نسل اول تا حدودي با پنجهزني برنج جبران ميشود. ارقام مقاوم برنج، افزودن سيليس در كنترل آفت موثر است.
پروانه شبپره تك نقطهاي برنج (Cirphis unipunctata)
اين آفت زمستان را بصورت لارو كامل و در مواردي شفيره در داخل خاك سپري ميكند. حشرات كامل نسل اول در اوايل مرداد ماه ظاهر ميشوند و از اندامهاي زايشي، ترشحات عسلك، نوش گلها تغذيه ميكند. حشرات كامل در سطح زيرين برگها، تخمها را بصورت 80-20 تايي و با پوشش ماده لزجي ميپوشاند. پس از 5-4 روز به لارو تبديل شده و لاروها 32-30 روز طول ميكشد. مهاجرت لاروي براي تغذيه و شفيره شدن در خاك دارند. لارو اين آفت برگخوار است در سنين اول فقط از پارانشيم برگ ولي در سنين بالا از تمام قسمتهاي برگ تغذيه مينمايد. علاوه بر آن تغذيه خوشه نيز دارند. علاوه بر برنج علفهاي هرز را نيز مورد حمله قرار ميدهد. اين آفت در سال 3-2 نسل دارد.
لاروين (DF80%) در كنترل اين آفت موثر است.
پروانه كرم سبز برگخوار برنج (Naranga aenescens)
اين آفت زمستان را بصورت شفيره روي خاك و گاهي لارو در غلاف و يا داخل كاه و كلش باقيمانده و علفهاي هرز حاشيه مزارع و غالباً زير غلاف برگ سپري ميكند. حشرات كامل اواسط فروردين ظاهر ميشوند. حشرات ماده بعد از جفتگيري تخمهاي خود را به تعداد 60-50 عدد در خزانه روي برگ و به ندرت در زير برگ در دو رديف موازي قرار ميدهد. بعد از حدود 5-4 روز تخمها تفريخ ميشوند. لاروها بصورت موجي راه ميروند و به كرمهاي نيم حلقه معروف هستند. ابتدا از پارانشيم برگ، برگها و سپس از كناره برگها تغذيه ميكند و برگها را كنگره مانند ميكند. لاروها ثبات زيادي ندارند و با اندك تكان وارد آب افتاده و از اين طريق جابجا ميشود. فعاليت و تغذيه لارو به هنگام شب و ساعات خنك روز است. در ساعات گرم روز بي حركت در سطح زيرين برگ پنهان ميماند. شفيره بدون دياپوز (شفيرههاي بهاره و تابستانه/نسل دوم) در لابلاي برگهاي بهم تنيده شده است در اواخر سني برخي لاروها نوك برگها را بهم چسبانده و محفظهاي را براي تبديل شدن به شفيره ايجاد ميكند. شفيره با دياپوز (شفيرههاي پاييزه و زمستانه/نسل سوم) است. عامل بروز دياپوز طول روز، شرايط نامساعد محيطي و ازدحام جمعيت است. اين آفت در سال 3 نسل دارد.
مگس خزانه برنج (Ephydra afghanica)
اين حشره زمستان را بصورت تخم داخل خاك به سر ميبرد. تخمها بيضوي و سطح آن مشبك و تقريباً يك ميليمتر طول دارد. پس از تفريخ تخم، لاروهاي داراي 8 جفت پاي شكمي (پاي كاذب) به سمت توده ريشه حركت كرده و از آن تغذيه ميكند. شفيره قهوهاي رنگ داراي دو جفت قلاب شكمي انتهايي است كه سبب آويزان و ثابت شدن شفيرهها به ريشه برنج ميشود. 1-2 نسل از زندگي حشره در خزانه و بقيه 3-4 نسل در زمين اصلي طي ميشود. حشره كامل مگسهايي به طول حدود 4 ميليمتر است.
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
تحویل سریع سفارش
همان روز تحویل بگیر
پشتیبانی فوق سریع
پاسخگویی همه روزه
تضمین کمترین قیمت
با کمترین قیمت بخر
پرداخت آنلاین و ایمن
با خیال راحت بخر
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است. چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است و برای شرایط فعلی است.
کلیه حقوق برای مجموعه گیاه پزشک محفوظ است.
